قنات تاریخی بلده فردوس
قنات بلده فردوس یا شهر باستانی تون مربوط به دوره ساسانی در استان خراسان جنوبی قرار دارد و در میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. قنات های بلده 27 رشته هستند که از این تعداد 12 رشته اصلی و 4 قنات فرعی فعال است.
قنات بلده دو دهنه چشمه دارد و آب آن به یک شاهجو (جوی بزرگ) می‌ریزد و این قنات پس از طی مسیر 35 کیلومتر بخش های عمده ای از زمین های کشاورزی شهر فردوس را مشروب میکنند. بی شک مردمان ایران قدیم از قوه تفکر و خلاقیت خود به بهترین شکل بهره برده اند. به گونه ای که برای جلوگیری کردن از هدر رفت آب و عدم نفوذ آن به درون خاک آبی که در مسیر می رفته را گل آلود میکرده اند. مسئولیت این امر را فردی که به او تیره گر می گفته اند بر عهده داشته است. برای مصارف آشامیدنی نیز این آب را درون آب انبار ذخیره کرده و پس از ته نشست گل از آن استفاده می کردند. نکته جالب توجه درباره قنات های ایران این است که تعداد قنات های موجود در جهان کمتر از قنات های موجود در کشور عزیزمان ایران است. دلیل این موضوع این می تواند باشد که ایران کشوری بیابانی و خشک است و گذشتگان تقدس و اهمیت آب را دریافته اند و شیوه های نوینی را پدید آورده اند که کمترین اتلاف انرژی را داشته باشد.
جاذبه های دیدنی شهر فردوس
جاذبه های دیدنی شهر فردوس بسیار زیاد و متنوع می باشد. قدمت این شهر باستانی باعث شده تا از هر دوره تاریخی جاذبه ای را برای آیندگان در دل خود حفظ کند. شهرفردوس مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد است. همچنین از دوران ساسانیان و دوره‌های مختلف اسلامی آثاری موجود است که پیشینه تاریخی این شهر را مشخص می کند. اوج اقتدار و اهمیت این شهر در دوران اسماعیلیه بوده که این شهر بعد از الموت دومین شهر مهم برای فرقه اسماعیلیه حسن صباح بوده است. از مهم ترین بناهایی که از این دوره باقی مانده است قلعه استراتژیک دختر و کوه قلعه را می توان نام برد که مراکز امنی برای افراد حسن صباح بوده اند. از دیگر جاذبه های دیدنی شهر فردوس علاوه بر قنات بلده فردوس می توان کویر پلوند را نام برد که توسط رشته کوه هایی بلند احاطه شده است. در نزدیکی این کویر کوهی وجود دارد که میان آن سوراخی به طور طبیعی بوجود آمده است که در نوع خود جالب است. شهر تاریخی تون (فردوس) چندین دروازه داشته که درکنار دروازه قائن مجموعه تاریخی کوشک قرار دارد که شامل مسجد، حمام، حوض و یک آب انبار می باشد که هر کدام در یک دوره تاریخی متفاوت ساخته شده اند. شهر زیبای فردوس دارای چندین حمام به نام های جهانیار، خیروز، کوشک، زال و سردشت می باشد که معماری این بناها به مانند دیگر حمام های تاریخی ایران می باشند با این تفاوت که برای ایجاد تعادل دمایی در زیر زمین احداث شده اند.
ثبت جهانی قنات بلده فردوس
ثبت جهانی قنات بلده فردوس به همت اداره میراث فرهنگی ایران در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو در خرداد سال ۱۳۹۵ که در استانبول برگزار شد، انجام شد. در این اجلاس قنات ایرانی به عنوان نمونه ای برجسته در تکنولوژی معماری که مرحله ای از زندگی تاریخی بشر را نشان می دهد در فهرست میراث جهانی ثبت شد. یازده قنات ایران که در این فهرست قرار دارند از لحاظ قدمت، طول و عمق و نوع معماری منحصر به فرد و بی نظیر می باشند. یکی از این شاهکار های قنات ایران، قنات بلده است که به همت و درایت ایرانیان آن دوره هم اکنون زمین های کشاورزی شهر فردوس را آبیاری می کند. تاریخ دقیقی از زمان احداث این سازه آبی در دست نیست اما با تکه سفال ها و اشیائی که از اطراف این قنات پیدا شد احداث آن را 500 سال بعد از قنات قصبه گناباد تخمین می زنند. از حدود 1200 اثر شناسایی شده خراسان جنوبی حدود 800 اثر در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است. علاوه بر ثبت جهانی قنات بلده دیگر قنات های ایران همچنون قنات قصبه گناباد، آسیاب آبی میرزا نصرالله مهریز، اکبرآباد و قاسم آباد بم، زارچ حسن آباد، جوپار کرمان، وزوان و مزدآباد اصفهان،مون در اردستان و ابراهیم آباد اراک نیز ثبت جهانی شده اند. آثاری که در این عهدنامه ثبت می شوند، حفاظت و نگهداری از آن ها علاوه بر کشور مربوطه بر عهده سایر کشورهای عضو این عهدنامه نیز می باشد.
برچسب ها: جاذبه های گردشگری, قنات بلده فردوس, جاذبه های خراسان جنوبی