برج طغرل دامغان
برج طغرل دامغان در بخش جنوبی روستای مهماندوست و در در 20 كيلومتری شمال شرقي شهر دامغان واقع شده است که به نام های دیگری همچون برج مهماندوست و برج معصوم زاده نیز معروف می باشد و به عنوان یکی از جاهای دیدنی سمنان بشمار می رورد. این برج باشکوه در فاصله دور تری از شهر و دیگر بناهای تاریخی قرار دارد و همین دوری سبب شده است تا از چشم گردشگران و مسافران جای بماند و کمتر شناخته شود. این بنا که متعلق به قرن پنجم هجری قمری و دوران حکومت سلجوقیان در ایران می باشد بسیار با اهمیت و دارای معماری شگفت انگیزی بر اثر طاق نماها و آجرکاری های خود می باشد که در ادامه به معرفی آن خواهیم پرداخت.
برج مهماندوست از سابقه طولانی تاریخی برخوردار می باشد و حوادث و اتفاقات گوناگونی را در طول زمان از سر گذرانده است. این برج با ساختمان آجری خود در سال 490 هجری قمری برپا گشته است و تا به امروز همچنان استوار می باشد و از بسیاری از گزند های تاریخی و حوادث مهمی همچون جنگ نادرشاه افشار با اشرف افغان در امان مانده است و تنها گنبد مجموعه بر اثر این اتفاق تخریب گردیده است. اما به دلیل دقت در طراحی و اجرای آن به قسمت های دیگر هیچ آسیبی وارد نشد و تا به امروز سالم باقی مانده است.
این برج از جنوب به تپه باستانی مهماندوست و از شرق به قبرستان روستای مهماندوست منتهی می شود و علت نامگذاری این برج به برج طغرل تصور عده ای به شباهت این برج با برج طغرل شهر ری بوده است. از این رو به برج طغرل دامغان معروف گشته است و امروزه یکی از جاهای دیدنی سمنان بشمار می رود.
معماری برج طغرل دامغان
معماری برج طغرل دامغان بر روی پایه ای مدور به شعاع 8 متر بنا گردیده است که در نمای خارجی بنا قسمت پایینی آن 12 ضلعی می باشد. طول هر یک از اضلاع برج 1.23 متر می باشد که یکی از این اضلاع به ورودی برج اختصاص دارد. درب ورودی این برج به صورت فلزی می باشد که این درب جایگزین در اصلی در دوره های بعدی شده است.
در ادامه برج طغرل دامغان در قسمت فوقانی خود از ساختار چند ضلعی به صورت دایره در می آید و به استوانه ای تبدیل می گردد. در حال حاضر این برج دارای ارتفاع 14.5 متر می باشد که قسمت های سقف آن در گذشته تخریب گردیده است. در قسمت فوقانی برج سه ردیف مقرنس کاری وجود دارد و در بالای آن کتیبه ای دور تا دور بنا را گرفته که با خط کوفی تاریخ ساخت بنا در دوران سنجر سلجوقی نقش بسته شده است. کتیبه دومی نیز در این قسمت قرار دارد و به خط بنایی و شبیه به تزئینات گره سازی است که هنوز توسط کارشناسان خوانده و ترجمه نشده است.
از ویژگی های دیگر این برج تزئینات آجرکاری روی بنا می باشد که به بهترین شکل و نهایت ظرافت و زیبایی اجرا شده است و در هر ضلع ساختمان این ظرافت دیده می شود که نشان از اوج هنرمندی معماران آن عصر می باشد. بنای برج طغرل دامغان توسط انجمن آثار ملی ایران در سال های 1352 و 1354 هجری شمسی مورد مرمت قرار گرفت و امروزه جزء یکی از جاذبه های گردشگری سمنان بشمار می رود.
افسانه های برج طغرل دامغان
افسانه های برج طغرل دامغان نیز در نوع خود جالب و شنیدنی می باشد. در نظر مردم محلی روستای مهماندوست، از گذشتگان خود نقل می کنند که یک روز از خواب بیدار شده و مشاهده می کنند که گنبد و سقف برج بدون هیچ دلیل مشخصی فرو ریخته و تخریب شده است. بعد از این اتفاق بارها سعی و تلاش می کنند تا سقفی دوباره بر روی برج برپا نمایند اما هر بار به یک دلیلی این امر به سرانجام نرسیده است. از آنجا مردم اعتقاد پیدا می کنند که این برج سقفی غیر از آسمان را در بالای خود نمی پذیرد و به همین دلیل به برج سرانداز یا برج سربرندار در میان محلی ها معروف می گردد.
اکنون در داخل برج سه عدد قبر وجود دارد که دو عدد از آن ها سنگی و یکی دیگر آجری می باشد. مردم بومی مهماندوست بر این باور هستند که قبر مرکزی مقبره امامزاده قاسم از نوادگان امام موسی کاظم (ع) می باشد اما برای این ادعا تاکنون سند و مدرک مهمی پیدا نشده است. به همین دلیل کارشناسان تاریخی احتمال می دهند که این قبور متعلق به بزرگان همین منطقه بوده باشد. برج طغرل دامغان در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ هجری شمسی به عنوان یک اثر تاریخی مهم در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و به عنوان یکی از گنجینه های ارزشمند تاریخ ایران زمین به شمار می رود.
بهترین فصل بازدید از برج طغرل دامغان
بهترین فصل بازدید از برج طغرل با توجه به اقلیم منطقه و کویری بودن استان سمنان اوایل فصل بهار می باشد که با خنکای هوا و طبیعت زیبایی همراه می باشد. همچنین برای بازدید از این برج تاریخی زمانی بین 30 دقیقه تا 1 ساعت مورد نیاز می باشد تا بتوان با خیالی آسوده به تماشای این شاهکار معماری نشست و به اوج هنر آن پی برد.
برج طغرل دامغان در استان سمنان، شهرستان دامغان، قسمت جنوبی روستای مهماندوست، بین روستای مهماندوست و روستای امام آباد واقع شده است و برای دسترسی به آن می توانید از جاده دامغان به مشهد و پس از طی کردن حدود 30 کیلومتر به این روستای دیدنی برسید. همچنین در نزدیکی برج طغرل می توانید از جاذبه های زیر نیز دیدن نمایید:
برج پیر علمدار دامغان در فاصله 23 کیلومتری
خانه تاریخی تسنیم در فاصله 23 کیلومتری
مسجد تاریخانه دامغان در فاصله 23 کیلومتری
گنبد زنگوله دامغان در فاصله 25 کیلومتری
سخن پایانی
برج طفرل دامغان یکی از بناهای تاریخی شهر دامغان و استان سمنان می باشد که دارای قدمتی 1000 ساله و متعلق به قرن پنجم هجری قمری می باشد. این بنا را می توان یکی دیگر از شاهکارهای معماری این عصر طلایی دانست که باعث بوجود آمدن چنین آرامگاه های زیبایی با مصالح ساده آجر شده است. از دیگر جاهای دیدنی استان سمنان که در مقالات گذشته به آن ها پرداخته شده است می توان به برج پیر علمدار دامغان، برج چهل دختر دامغان، مسجد تاریخانه دامغان، خانه تاریخی باقری ها گرمسار، مسجد امام سمنان، قلعه دولت آباد دامغان، جنگل ابر شاهرود، خانه رجبی سمنان، مسجد جامع سمنان و کاروانسرای قصر بهرام گرمسار اشاره نمود. استان سمنان پر از چنین بناهای تاریخی و شگفتی های طبیعی می باشد که حتما سفر به این استان را باید در برنامه گذاشت. تیم تحریریه سایت امیدوار می باشد که در سفر به این استان نهایت لذت از سفر را تجربه نمایید.
برچسب ها: جاذبه های گردشگری ایران, استان سمنان, جاذبه های گردشگری سمنان, برج طغرل دامغان