مسجد جامع سمنان
مسجد جامع سمنان را می توان یکی از قدیمی ترین و کهن ترین مساجد ایران نامید. مسجد جامع در معماری ایرانی محلی برای گردهم آیی و اجتماع مردم آن شهر بوده است که برای این منظور تاسیس می گردیده و معمولا در مرکز شهر و در نزدیکی بازار و محل رفت و آمد عموم قرار داشته است. از مسجد جامع برای برپایی نمازهای جمعه، عید فطر و اجتماعات گروهی اینچنینی استفاده می شده است و به همین منظور نسبت به مساجد دیگر شهر بزرگتر بنا می شده است و به نام های مسجد آدینه و مسجد جمعه نیز معروف می باشد.
مسجد جامع سمنان از بناهای مهم تاریخی این استان می باشد که به عقیده باستان شناسان مربوط به قرن اول هجری می باشد و بر روی خرابه های یک آتشکده برپا گردیده است. این مسجد در طول گذر زمان بسیار دستخوش تغییر و تحولات گردیده است و در طول تمام این سال ها از اعتبار فرهنگی، مذهبی و اجتماعی بالایی برخوردار بوده است و امروزه نیز به عنوان یکی از جاهای دیدنی سمنان بشمار می رود.
تاریخچه مسجد جامع سمنان
تاریخچه مسجد جامع سمنان همانطور که اشاره شد به قرن اول هجری باز می گردد که بر روی خرابه های یک آتشکده ساسانی ساخته شده است. از منابع تاریخی چنان بر می آید که در زمان حکومت عبدالله بن عمر، این مسجد توسط ثروتمندان سمنان ساخته شده که در ابتدا دارای چنان شکوه امروزی نبود و در سال های بعد بارها مورد تغییر و تحول قرار گرفت که از این تغییرات می توان به شبستان شمالی و گنبد باختری اشاره نمود که در دوران حکومت سنجر سلجوقی توسط خواجه نظام الدین و خواجه ابوسعید سمنانی ساخته شد. همچنین شبستان جنوبی توسط شیخ رکن الدین علاء الدوله سمنانی در زمان وزارت ارغون خان بنا گردیده است. از دیگر تغییرات مسجد خاوری می باشد که توسط خواجه کیقباد بن ملک شرف الدین سمنانی برپا گردید و ایوان متصل به گنبد را نیز خواجه عزالدین محمد بالیچه سمنانی وزیر میرزا شاهرخ بنا کرده است. تمام این ساخت و ساز ها باعث به وجود آمدن چنین شاهکار معماری گشته است که تا به امروز برپا مانده و مورد استفاده و بازدید مردم و گردشگران می باشد و به یکی از جاهای دیدنی سمنان تبدیل گشته است.
معماری مسجد جامع سمنان
معماری مسجد جامع سمنان از بخش های مختلفی تشکیل شده است که در زیر به ویژگی هر یک از آن ها اشاره شده است. همچنین مسجد دارای چهار در بزرگ ورودی از شمال، جنوب، شرق و شمال غربی می باشد. این بنا که یکی از جاذبه های گردشگری سمنان می باشد به عقیده استاد معمار پیرنیا دارای سبک معماری آذری می باشد و همچنین به لحاظ قدمت تاریخی کهن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مناره مسجد جامع سمنان
مناره مسجد جامع سمنان را می توان یکی از شاهکارهای معماران ایران زمین دانست. مناره ای به ارتفاع 31.20 متر که از فاصله ای بسیار دور هم نمایان است و نوید بخش این مسجد تاریخی می باشد. این مناره که در بخش شرقی مسجد قرار دارد از مصالح آجر ساخته شده است و با کاشی های فیروزه ای و آجر کاری تزئین شده است. طبق اسناد و کتیبه موجود ساخت این مناره در سال 417 هجری قمری و در دوره غزنویان توسط امیر اجل بختیار از والیان ایالت قومس بنا گردیده است و در دوره سلجوقی تکمیل شده از این رو به مناره سلجوقی معروف می باشد. اما مهم ترین ویژگی که در این مناره وجود دارد و آن را خاص می نماید قرار داشتن یک ستون چوبی در میان آن می باشد که با تکان دادنش مناره شروع به لرزیدن می نماید و این ویژگی باعث شده است این مناره اولین منارجنبان ایران نام گیرد.
ایوان مسجد جامع سمنان
ایوان مسجد جامع سمنان با ارتفاع 21 متر یکی از جذاب ترین و مهم ترین قسمت های مسجد می باشد که به دستور خواجه شمس الدین علی بالیجه سمنانی که از وزرای شاهرخ تیموری بوده ساخته شده است. در اطراف در اصلی ایوان کتیبه هایی به چشم می خورد که از دوران صفویه برجای مانده است و تزئینات کاشی کاری های فیروزه ای و آجرکاری این ایوان جلوه ی خاصی به این بنا داده است. ایوان مجموعه به دیوار خاوری و گنبد آن متصل می باشد و از طریق آن می توانید وارد شبستان و سایر قسمت های مسجد شوید.
صحن مسجد جامع سمنان
صحن مسجد جامع سمنان به صورت مستطیل شکل طراحی شده است و دارای طول 27 متر و عرض 25 متر می باشد که از شبستان های زیر تشکیل شده است. این شبستان ها هر کدام در دوره تاریخی متفاوتی ساخته شده اند و دارای ویژگی های خاص خود می باشند و از زیبایی های این بنای مذهبی بشمار می روند.
شبستان شمالی
شبستان شمالی مسجد از تعداد 16 عد ستون قطور و مدور شکل تشکیل شده است که طاق های جنوبی شبستان را استوار نگاه داشته است. این شبستان که درب شمالی مسجد را به بازار علاء الدوله و خیابان امام مربوط می شازد توسط خواجه نظام الدین سمنانی بنا گردیده است.
شبستان زمستانی
شبستان زمستانی مسجد که قدیمی ترین شبستان این مسجد می باشد در قسمت جنوبی بنا قرار گرفته است و دارای معماری به سبک خراسانی می باشد که در آن از طاق های کوتاه تر و کم خیز تر استفاده گردیده است و از نظر این ویژگی بسیار به طاق‌های مسجد تاریخانه دامغان شبیه می باشد.
شبستان جنوبی
شبستان جنوبی مسجد درست در بالای شبستان زمستانی قرار گرفته است و از تعداد 16 عدد ستون مدور در وسط و 8.5 عدد ستون در سمت دیوار شرقی تشکیل شده که به وسیله شیخ علاء الدوله سمنانی وزیر ارغوان خان بنا گردیده است و در زمان فتحعلی شاه قاجار مرمت های بر روی آن صورت گرفته است.
شبستان شرقی
شبستان شرقی مسجد که یادگار کیقباد بن ملک شرف الدین سمنانی وزیر امیر تیمور گورکانی می باشد و به وسیله درب ورودی جنوب شرقی از شبستان جنوبی و همچنین به وسیله درب ورودی شمالی از شبستان شمالی جدا می گردد. در گذشته به جای این شبستان، شبستان کوچک تری قرار داشته که در دوره غزنویان توسط امیر ابوالحرب بختیار حاکم قومس بنا گردیده بود و در زمان تیموریان شبستان مزبور را تخریب کرده و به جای آن شبستان بزرگتری بنا کردند. این شبستان نیز از لحاظ معماری ستون‌ها شبیه به مسجد تاریخ خانه دامغان می باشد و به وسیله هشتی کوچکی با طاق گنبدی کم با تزیینات معقلی به فضای هشت ضلعی بزرگی که به میدان جلوخان معروف است متصل می‌شود و به بازار حضرت متصل می گردد.
بهترین زمان بازدید از مسجد جامع سمنان
بهترین زمان بازدید از این مسجد تاریخی با توجه به کویری بودن استان سمنان و تابستان های گرم و زمستان های خشک، فصل بهار می باشد. در این فصل و در هوای خنک آن می توانید به این استان سفر داشته باشید و از معماری و جاذبه های گردشگری این استان دیدن نمایید. همچنین در مناسبت های مذهبی همچون عاشورا و تاسوعا دسته های عزاداری در این مسجد گردهم آمده و عزاداری می نمایند که برای گردشگران عزاداری سمنانی ها بسیار دیدنی می باشد. همچنین در مناسبت های مذهبی دیگر به دلیل قرارگیری در مسیر حرم امام رضا (ع) از شور و حال خاصی برخوردار می باشد.
دسترسی به مسجد جامع سمنان
دسترسی به مسجد جامع سمنان بسیار راحت می باشد. اگر از سمت تهران در حرکت باشید قبل از ورودی سمنان می توانید از مسیر بلوار خرمشهر، بلوار حکیم و خیابان امام براحتی خود را به مسجد برسانید. اگر هم از سمت مشهد قصد رسیدن به مسجد را دارید به طرف مرکز شهر حرکت کرده و به سمت میدان امام بروید و با توجه به تابلوها براحتی خود را به مسجد می رسانید. این جاذبه گردشگری هیچ بلیت و هزینه ای برای بازدید را در بر ندارد و کاملا رایگان می باشد.
سخن پایانی
مسجد جامع سمنان یکی از مساجد تاریخی و قدیمی استان سمنان می باشد که از قرن اول هجری برجای مانده است و معماری باشکوهی از دوره های مختلف تاریخی را در دل خود جای داده است و می توان گفت یکی از قدیمی ترین بنای استان سمنان می باشد. این بنا که اکنون در نزدیکی میدان امام و در مرکز شهر سمنان واقع شده است تنها یکی از جاهای دیدنی این استان می باشد. از دیگر اماکن دیدنی استان سمنان می توان به مسجد امام سمنان، جنگل ابر شاهرود، برج طغرل دامغان، خانه تاریخی باقری ها گرمسار، کاروانسرای قصر بهرام گرمسار، برج پیر علمدار دامغان، برج چهل دختر دامغان، خانه رجبی سمنان، قلعه دولت آباد دامغان و مسجد تاریخانه دامغان را اشاره نمود که به هر کدام از جاذبه های ذکر شده در مقالات گذشته سایت به مفصل پرداخته شده است. امیدواریم که در سفر به این استان کویری از تماشای معماری کهن و ارزشمند آن و طبیعت زیبای آن نهایت لذت را ببرید.
برچسب ها: جاذبه های گردشگری ایران, استان سمنان, جاذبه های گردشگری سمنان, مسجد جامع سمنان