مجموعه تاریخی تخت جمشید
مجموعه تاریخی تخت جمشید شکوه معماری کاخ پادشاهان درعصرایران باستان را نشان می‌دهد. این بنا را که در جهان با نام پرسپولیس می‌شناسند در استان فارس و شهر مرودشت شیراز قرار دارد. ساخت این بنای تاریخی حدود 25 قرن پیش به عنوان پایتخت جدید هخامنشیان در شهر پارسه و در دامنه کوه رحمت آغاز گردید.
داریوش بزرگ بنیان‌گذارتخت جمشید بود و پس از او پسرش خشایارشا و نوه‌اش اردشیر یکم با افزودن بناهای دیگر این مجموعه را گسترش دادند. هخامنشیان برای هر فصل اقامتگاهی جدا داشته اند. اقامتگاه تابستانی آنها درهگمتانه (همدان امروزی) و اقامتگاه زمستانی در شوش (پایتخت عیلام) بوده و تخت جمشید نیز به‌عنوان اقامتگاه بهاری و نیزبرای برگزاری مراسم جشن‌های ملی ایرانیان مورد استفاده بوده است. براساس مدارک و سنگ نوشته های کشف شده در تخت جمشید، ساخت این بنای باشکوه به دست معماران، هنرمندان، استادکاران، کارگران، زنان و مردان بی‌شماری انجام شده است. نکته حائز اهمیت در ساخت این بنا این است که تمامی کارگران علاوه بر دریافت حقوق از مزایای بیمه کارگری نیز استفاده می‌کردند. تخت جمشید بر روی صفّه یا سکوی سنگی که ارتفاع آن بین ۸ تا ۱۸ متر بالاتر از سطح جلگهٔ مرودشت است، واقع شده‌است.
تاریخچه تخت جمشید
تاریخچه بنای تخت جمشید به سال ۵۱۸ پیش از میلاد یعنی در حدود بیش از ۲۵۰۰ سال پیش باز می‌گردد. ساخت این بنای باشکوه به دستور داریوش اول که سومین پادشاه هخامنشیان بود درکوه‌های اطراف مرودشت داده شد؛ اما مراحل ساخت عمارت‌ها و مجسمه‌های تخت جمشید زمان زیادی به طول انجامید و در دوره پادشاهان بعدی نیز ادامه داشت. این بنا با حدود 125000 مترمربع وسعت، به‌عنوان یکی از شاهکارهای معماری زمان خود در سطح جهان ساخته شده است. اصلی‌ترین مصالح در ساخت بنای کاخ‌ها سنگ بود. تراشیدن سنگ‌ها و صیقلی کردن آنها در قطعات بزرگ و حمل آنها به ارتفاع با امکانات آن دوره از جالب توجه ترین بخش‌های ساخت کاخ‌ها است که توجه همگان را به خود جلب می‌کند. مراحل ساخت و تکمیل کاخ‌های تخت جمشید تا اواخر حکومت هخامنشیان همچنان ادامه داشته است؛ اما بخش‌های زیادی از این بناها در زمان داریوش اول، خشایارشاه و اردشیر یکم ساخته و تزئین شدند. کاخ‌های مجلل تخت جمشید تا سالیان دراز محل سکونت پادشاهان هخامنشی بود و امروزه نیز از مهم ترین و ماندگارترین اسناد تاریخی ایران باستان به شمار می‌روند. در سنگ نوشته‌ای که از خشایارشاه در ورودی دروازه ملل باقی مانده، نام اصلی تخت جمشید باعنوان شهر پارسه یاد شده است. اما بعدها به دلیل آن که مردم اطلاعی از سازنده این مجموعه نداشتند، آن را به جمشید، پادشاه باستانی نسبت داده و نام «تخت جمشید» را بر آن نهادند. سرانجام اسکندر مقدونی در سال 330 پیش از میلاد با شکست داریوش سوم آخرین پادشاه هخامنشی و فتح شهرهگمتانه این بنای شگف انگیزو باشکوه را به آتش کشید و جلال تخت جمشید را پایان داد.
ویژگی های بنای تاریخی تخت جمشید
ویژگی تخت جمشید را در تمام قسمت های این بنا می توان پیدا کرد. به طورمثال کاخ آپادانا روی ۷۲ ستون ۲۰ تنی قرار گرفته بود که با توجه به وسعت کاخ و وزن و فاصله ستون‌ها، چگونگی تحمل وزن کاخ توسط این ستون ها از بارزترین ویژگی های طراحی این بنا می باشد. بنای تخت جمشید مملو از شگفتی و فرهنگ درخشان مردمانی است که حتی ویرانه های آن امروز پس از گذشت ۲۵۰۰ سال مورد تحسین هر بیننده ای قرار می گیرد. از شگفتی های جالب تخت جمشید می توان به کانال های زیرزمینی آن اشاره کرد که با استفاده ازعلم مهندسی خود شگردی پیاده کرده بودند که آب زلال از کانال ها خارج شود. کارکنان هخامنشی می توانستند با استفاده از اهرم های ساده خود سنگ هایی به وزن 250 تن از معادن خود خارج و پس از ساخت و پرداخت آن را به تخت جمشید منتقل کنند. نسبت طلایی فیبوناچی یکی از نسبت های مهم درعلم هندسی است که ارتفاع ستون ها و نسبت ارتفاع سردرها در تخت جمشید از این نسبت پیروی می کند. یکی دیگر از شگفتی ها جالب در تخت جمشید وجود ستون های چوبی با ابتدا و انتهای سنگی در این بنا بوده است. هخامنشیان برای در امان نگه داشتن تخت جمشید از بلای طبیعی مانند سیل از ناودان های آجری و قیرگونی شده، لو له های سفالی کوتاه که در میان دیوارها برای ساختن راه آب و همچنین کانال های رو باز و چاه سنگی به بهترین شکل بهره برده اند. از دیگر تمهیدات هخامنشیان در ساخت این بنا این است که برای اتصال و سرپا نگه داشتن ستون ها از ملات استفاده نمی کردند بلکه دوسطح محل اتصال سنگ ها را تراش می دادند و به کمک این روش ایوان و ستون ها را در مقابل زلزله حفظ می کردند.برای دیدن این جاذبه دیدنی استان فارس با تورهای شیراز هتل باشی همراه شوید .
برچسب ها: تخت جمشید, جاذبه های شیراز, استان فارس, جاذبه های گردشگری