موزه میراث روستایی گیلان
موزه میراث روستایی گیلان را می توان یکی از جذاب ترین نوع موزه های کشور و همچنین جاهای دیدنی گیلان دانست که به منظور آشنایی بیشتر با معماری این خطه از کشور، فرهنگ مردمان، صنایع دستی، سبک زندگی، پوشاک، غذاهای محلی و... مردم مناطق مختلف استان گیلان برپا گشته است. در این موزه روستایی 28 مجموعه مسکونی قرار گرفته اند و فضاهای روستایی دیگری مانند شالیزار و کاهدان، لانه مرغ و... در آن بازسازی شده اند. در این مقاله قصد داریم تا شما را با یکی دیگر از جاذبه های گردشگری گیلان آشنا نماییم تا در بازدید از آن تجربه ای فراموش نشدنی را برای خود رقم بزنید. با ما همراه باشید.
موزه میراث روستایی گیلان در مساحتی حدود ۲۶۳ هکتار در پارک جنگلی سروان رشت دایر گردیده است و یکی از دیدنی ترین جاذبه های گردشگری گیلان بشمار می آید. این موزه را نمونه ای کوچک از مقیاس واقعی آن می توان دانست که هدف آن علاوه بر انتقال بناهای روستایی، حفظ فرهنگ های بومی مناطق شمالی و فن ساخت و دانش نانوشته ای است که در روستاهای گیلان از دیرباز وجود داشته است. از دیگر قسمت های این موزه نیز می توان به کارگاه های آموزش و تولید صنایع دستی مانند سفالگری، گمج سازی، رشتی دوزی، مرواربافی و...، محوطه بازی ها و نمایش های بومی، پارک کودک، پژوهشگاه معماری و مردم شناسی، باغ های پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، مراکز تحقیقات کشاورزی و دامپروری، اردوگاه تفریحی و مجموعه های مهمانپذیر با الهام از معماری روستایی اشاره نمود.
موزه میراث روستایی گیلان را می توان از دو جهت مهم شمرد. اول آنکه این موزه اولین اکوموزه ایران می باشد. بدین معنا که شکل گیری آن بر پایه امکانات، ویژگی ها و نیازهای فرهنگی و محیطی منطقه بوده است و هدف آن حفظ و ارتقای میراث، تاریخ، طبیعت، صنعت و فرهنگ منطقه می باشد. دوم نیز این موزه یک موزه روستایی است که در آن می توانید یک زندگی سنتی زیبا و بدون آلایش روستایی را از نزدیک ببینید و با معماری خانه ها، آداب و رسوم، صنایع دستی و هنرهای بومی روستاییان بیشتر آشنا شوید. نکته مهم دیگر اینکه همه ی ما وقتی اسم موزه را می شنویم ناخودآگاه یاد سالن هایی تو در تو و کاشی کاری شده با ویترین هایی شیشه ای می‌افتیم که فقط باید آن‌ها را از پشت شیشه تماشا نمود. اما در موزه میراث روستایی گیلان خبری از این ماجرا نمی باشد و از نزدیک همه چیز را با تمام وجود لمس می نماییم که خود تجربه ای شگرف می باشد.
تاریخچه موزه میراث روستایی گیلان
تاریخچه موزه میراث روستایی گیلان به زلزله ای مهیب در سال 1369 هجری شمسی باز می گردد که مناطق رودبار و منجیل در استان گیلان را لرزاند و بر اثر آن بسیاری از مردم آسیب دیده و بافت های سنتی و روستایی که برای سال ها در این مناطق حفظ شده بود تخریب گردد. پس از این حادثه دلخراش ایده تاسیس این موزه توسط دکتر محمود طالقانی بیان شد و فاز مطالعات مقدماتی احداث موزه، از اوایل سال ١٣٨١ هجری شمسی آغاز گردید. طبق مطالعات گسترده مکان یابی برای اجرای پروژه، پارک جنگلی سراوان به علت دارا بودن توپوگرافی مناسب و مشابه منطقه گیلان و وجود تاسیسات زیربنایی مناسب و همچنین دسترسی آسان انتخاب شد.
نکته ارزشمند این بناها این می باشد که گروهی از کارشناسان جهت شناسایی بناها به روستاها اعزام گردیدند و بناهای دارای ارزش برای انتقال به موزه را از نظر مردم شناسی و معماری مورد شناسایی و مطالعه قرار دادند. پس از تکمیل مطالعات، کلیه بناها پلاک گذاری شده تا دوباره سازی و برپایی آن ها در مکان جدید میسر گردد. این بناها پس از واچینی و انتقال به موزه، به نام اهدا کننده یا فروشنده بنا، در محل جدید برپا شدند تا موزه ای در خور فرهنگ و مردم مناطق شمالی کشور شکل گیرد. ارزشمندی این بناها نیز به این جهت می باشد که تمام ساختمان ها و خانه هایی که در این موزه می بینیم نسخه ای بازسازی شده از بناهای گیلان نمی باشند بلکه همان ساختمان های واقعی هستند که از هم باز شده و دوباره چیده شده اند.
حوزه های موزه میراث روستایی گیلان
حوزه های موزه میراث روستایی گیلان در مجموع به 9 حوزه مختلف براساس عوامل اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی تقسیم شده اند که 28 مجموعه مسکونی از هفت روستای گیلان را در خود جای داده اند. جمع آوری شده. هر بخش به صورت یک روستای کوچک در آمده است و در کنار این مجموعه ها می‌توان قهوه خانه، انبار، مسجد و مشاغل مختلف را مشاهده نمود.
جلگه شرق
جلگه شرق مناطق شرقی سپید رود را شامل می شود و اولین بخشی که از موزه میراث روستایی گیلان ساخته شد همین قسمت بود. جلگه شرق شش واحد مسکونی خوش نشین کچلام، پرمهر، منتظری، رفیعی، چنچو و میرسیار را در خود جای داده است که اطراف این واحدهای مسکونی بازارچه سنتی، باغ سبزیجات و صیفی، تلمبار(محل پرورش کرم ابریشم)، طویله، انبار برنج، مسجد و قهوه خانه ساخته شده است.
جلگه غرب
جلگه غرب مناطق غربی استان گیلان از شفت تا آستارا را شامل می شود که این قسمت نیز شش واحد مسکونی موسی زاده، محمودی، محتشم طلب، موسوی، حقیقتی و حسنی را در خود جای داده است و هر کدام طویله، لانه مرغ، انبار، چاه آب و باغ های مختلفی را دارا می باشند.
جلگه مرکزی
جلگه مرکزی بخش های مرکزی استان گیلان را شامل می شود که خانه های خوش نشین بیالوا، مرادی، صادقی، دانش و امینی در این قسمت قرار دارند. در کنار این واحدهای مسکونی کارگاه آهنگری، قهوه خانه و حتی یک شالیزار واقعی هم ساخته شده است که این شالیزار در واقع مردابی در میان جنگل بوده است که در این موزه تبدیل به یک شالیزار واقعی شده است و در آن برنج کشت می گردد.
کوهستان شرق
کوهستان شرق مناطق ییلاقی و کوهستانی شرق رودخانه سفید رود را به نمایش می گذارد و دو خانه محمد نژاد و محسنیان را در خود جای داده است. این واحدهای مسکونی به دلیل سرمای کوهستان معماری بسته تری را دارا می باشند.
کوهستان غرب
کوهستان غرب مناطق کوهستانی غربی استان گیلان را به نمایش می گذارد و خانه حاجت پور در این قسمت واقع شده است. در این بخش سازه‌ای به اسم پوری را می بینید که چادری از پشم بز بافته شده است و محل نگهداری دام و یا حتی سرپناهی موقت بوده است. خانه های کوهستان غرب برای سکونت دائم نبوده و به صورت فصلی از آن ها استفاده می شده است.
کوهپایه شرق
کوهپایه شرق مناطق شرقی رودخانه سفید رود را نشان می دهد که خانه های جامع، رستمی و بهزادی در این بخش با معماری متفاوتی قرار دارند تا از گزند بادها و باران های منطقه ای در امان باشند. این خانه ها فضای محبوس تری را دارند تا گرمای محیط را بیشتر حفظ نمایند.
کوهپایه غرب
کوهپایه غرب شامل سه ساختمان کوچک رحمانی، لطفی و طربی می باشد که محل اسکان موقت بوده اند. در مجموع می توان گفت که اکثر ساختمان های مناطق کوهپایه ای و کوهستانی برای فصل های خاصی از سال استفاده می شده و به صورت اسکان دائمی نبوده اند، به همین دلیل از معماری کوچکتر و خلاصه تری برخوردار هستند.
ساحل شرق
ساحل شرق تنها یک خانه به اسم خانه موسوی را در خود دارد که در سال 1315 هجری شمسی در روستای لله رود به صورت بنایی دو طبقه ای ساخته شده بود. از طبقه همکف این بنا برای گذران زندگی روزمره و از طبقه اول یا بالاخانه نیز برای پذیرایی از مهمانان استفاده می شده است.
ساحل غرب
ساحل غرب نیز از خانه آصفی برخوردار است که در سال 1345 هجری شمسی در روستای پشته ساخته شده بود و پس از دایر شدن موزه به اینجا منتقل گشته است. این خانه از پنج اتاق تشکیل شده و از بالاخانه برای پذیرایی از مهمانان استفاده می شده است.
زمان بازدید و ساعت بازدید
زمان بازدید و ساعت بازدید از موزه میراث روستایی گیلان در نیمه اول سال همه روزه از ساعت 9 صبح الی 18 بعد از ظهر و در نیمه دوم سال همه روزه از ساعت 9 صبح الی 16:30 بعد از ظهر امکان پذیر می باشد و در تمام روزهای هفته نیز می توانید از آن بازدید نمایید. همچنین در روزهای چهارشنبه هر هفته از این موزه بازدیدهای گروهی به همراه راهنما انجام می گیرد. باید توجه داشت که بازدید کامل از این موزه بین 1 تا 2 ساعت به طول می انجامد.
بهای بلیط ورودی نیز برای گردشگران داخلی مبلغ پنج هزار تومان و برای گردشگران خارجی مبلغ صد هزار تومان می باشد.
دسترسی به موزه میراث روستایی گیلان
دسترسی به موزه میراث روستایی گیلان بسیار راحت می باشد. اگر از سمت تهران در حرکت می باشید کافیست خودتان را به جاده قزوین رشت رسانده و از آنجا وارد جاده سروان به فومن شوید. در این جاده زیبا تابلوی موزه راه را به شما نشان خواهد داد.
سخن پایانی
موزه میراث روستایی گیلان یکی از جاهای دیدنی گیلان می باشد که در آن علاوه بر بازدید از فضاهای روستایی می توانید با لباس های محلی هر منطقه عکاسی نمایید و از غذاهای محلی بچشید و همچنین از بازارچه صنایع دستی خرید کنید. جالب است بدانید که این موزه به دلیل نوع نمایش توانسته است جایزه و گواهینامه بسیاری را از سوی نهادهای ملی و بین المللی به دست آورد و همچنین تاکنون 35 بنای موزه نیز در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفته اند. در سفر به استان گیلان و با یک برنامه ریزی خوب می توانید از دیگر جاذبه های گردشگری این استان همچون جنگل گیسوم، ماسوله، آبشار لاتون، ییلاق سوباتان، تالاب انزلی، مجموعه میدان شهرداری رشت، آبشار ویسادار و ییلاقات ماسال بازدید نمایید که در مقالات گذشته سایت به طور کامل به توضیح و راه های دسترسی به هر کدام از جاذبه ها پرداخته شده است. امیدواریم که در سفر به این خطه از سرزمین شمالی ایران سفر خوب و خوشی را با خاطرات فراوان تجربه نمایید.
برچسب ها: جاذبه های گردشگری ایران, جاذبه های گردشگری گیلان, موزه میراث روستایی گیلان