آرامگاه ابوعلی سینا
آرامگاه بوعلی سینا یکی از مهم ترین و معروف تیرین جاهای دیدنی استان همدان می باشد. آرامگاه بوعلی سینا به عنوان نماد شهر همدان و نشانه علم و دانش و فرهنگ مردم ایران شناخته میشود و هر ساله گردشگران زیادی را برای بازدید به سوی خود می کشاند.
در طبقه زیرین مقبره این عارف نامدار و بزرگ ایرانی موزه ای برای بازدید و آشنایی با ابوعلی سینا و علم طب نیز وجود دارد. این آرامگاه در میدان اصلی شهر همدان قرار گرفته و ستون های سر به آسمان کشیده اش از جنس سنگ گرانیتی جلوه خاصی به این بنا بخشیده است. مقبره این بزرگ مرد تاریخ و علم ایران در سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
بوعلی سینا متولد سال ۳۵۹ هجری خورشیدی در شهر بخارا و درگذشته‌ی سال ۴۱۶ در شهر همدان و در دوره سامانیان می زیسته است. وی فیلسوف، دانشمند، پزشک، شاعر، منجم، عالم به علوم ریاضی، فیزیک و شیمی و از سرآمدترین دانشمندان ایرانی می باشد. او نویسنده‌ی کتاب شفا و القانون فی الطب یکی از معروف‌ترین آثار تاریخ پزشکی و بسیاری کتب دیگر است و آثار وی در زمینه فلسفه و پزشکی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. به دلیل زحمات بسیا بوعلی سینا روز تولد وی در تقویم روز پزشک نامگذاری شده است. جرج سارتن (پدر علم تاریخ) در کتاب تاریخ علم خود از ابوعلی سینا به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان پزشکی جهان یاد می‌کند.
ابوعلی سینا در دوران زندگی پر بار خود پزشک پادشاهان و فرمانروایان بسیاری بود و در این دوران القابی همچون شیخ الرئیس، حجت حق، شاهزارده اطباء و شرف الملک به وی نسبت داده شد. بنای آرامگاه شیخ‌الرئیس در میدان بوعلی سینا در ضلع غربی خیابان بوعلی و مرکز شهر همدان واقع شده است. آرامگاه بوعلی سینا روزگاری منزل ابوسعید دخدوک از دوستان نزدیک ابن سینا بوده و پس از وفات ابن سینا او را در حیاط همان منزل به خاک می سپارند. بعدها ابوسعید دخدوک دار فانی را وداع گفت ودر کنار این مرد بزرگ آرام گرفت. این محل در آن زمان در کنار شهر قرار داشته و تا اواخر قرن سیزدهم هجری نیز معماری بنا همانند چهارطاقی کوچکی به عنوان مقبره بر مزار آن دو قرار گرفته بود. امروزه آرامگاه بوعلی سینا یکی از جاهای دیدنی‌های استان همدان و در خیابانی به همین نام قرار دارد.
ویژگی های مقبره بوعلی سینا
مقبره بوعلی سینا همان طور که گفته شده در ابتدا بنایی چهار طاقی بود که با گذشت زمان فرسوده و دچار تخریب گردید. در دوران قاجار یکی از شاهزاده‌های قاجار به نام «نگار خانم» دختر «شاهزاده عباس میرزا» ولیعهد فتحعلی شاه دست به احیا این بنا و تعمیر آن زد و به جای چهار طاقی فرسوده گنبدی آجری بر روی آرامگاه ساخته شد و دو سنگ یک بر روی مزار بوعلی سینا و دیگری بر روی مزار ابوسعید قرار گرفت. در ادامه مرمت این بنای تاریخی و مهم، در سال 1299 محمد حسین فریدالدوله گلگون همدانی دیوارکشی دور مقبره بوعلی سینا را انجام داد و در کنار آرامگاه تالار کوچکی به عنوان کتابخانه احداث شد. در زمان احداث کتابخانه آرامگاه ابن سینا دارای 649 جلد کتاب بود و این کتابخانه به قرائت‌خانه آرامگاه ابوعلی سینا تبدیل شد.
در زمان پادشاهی پهلوی و محمدرضاشاه پهلوی اعضای انجمن آثار ملی ایران تصویب کردند که بنای جدیدی برای آرامگاه بوعلی سینا احداث گردد و پیرو این اقدام در خرداد ماه سال 1324 طراحی نقشه بنای آرامگاه بوعلی سینا به مناقصه گذاشته شد. از میان طرح‌های ارائه شده برای مقبره دانشمند ایرانی طرح استاد هوشنگ سیحون مورد پذیرش قرار گرفت. قابل ذکر است این معمار ایرانی بسیاری از آرامگاه های افراد مشهور از جمله باباطاهر عریان را در شهر همدان طراحی نموده و از معماران بزرگ ایرانی محسوب می گردند. این طرح که بسیار مورد استقبال قرار گرفت به دست مهندسان ایرانی به اجرا و ساخت درامد تا امروزه به عنوان یکی از جاذبه های استان همدان باشد.
معماری آرامگاه بوعلی سینا
معماری آرامگاه بوعلی سینا را می توان الهام گرفته از مقبره گنبد قابوس دانست. آرامگاه بوعلی سینا برداشتی مدرن از این اثر تاریخی با طراحی 12 ستون به نشانه 12 دانشی است که این دانشمند بزرگ به آن مسلط بوده است. بنای آرامگاه بوعلی سینا به دلیل صرفه‌جویی در بودجه و محدودیت فضای طراحی تقریبا در نصف ابعاد بنای گنبد قابوس احداث گردیده است. 12 ستون مقبره بوعلی سینا از هم فاصله دارند و امکان عبور از میان آن‌ها وجود دارد و ستون های اجرا شده تماما از سنگ گرانیت می باشند. اما 10 ستون بنای گنبد قابوس به هم پیوسته هستند و به غیر از در ورودی هیچ شکافی بین ستون‌ها وجود ندارد. یکی دیگر از دلایل فاصله میان ستون های مقبره وزش بادهای سنگین در فصل پاییز و زمستان در شهر همدان می باشد ازین رو این فاصله بین ستون‌ها باعث عبور باد شده و در نتیجه از تخریب به بنا و سازه جلوگیری به عمل می آورد.
از ویژگی های دیگر این بنا این است که این 12 ستون از طبقه همکف شروع شده و تا بالای گنبد می روند و با ورود به طبقه همکف و موزه متوجه شاهکار این طراحی خواهید شد. هر پایه ستون از کف تا زیر گنبد 23 متر ارتفاع دارد و عرض هر پایه در کف 1.7 متر و در نزدیکی گنبد به 92 سانتی مترمی رسد. گنبد بنا نیز به شکل مخروطی احداث گردیده و دارای 6 متر ارتفاع می باشد و ارتفاع کلی بنا به 28 متر می رسد. درست در طبقه همکف و میای این 12 عدد ستون مرتفع سنگ مرمرینی به خط ثلث مشاهده می شود که این سنگ در زمان احداث بنا قرار داده شده است. هنگام ورود به محوطه آرامگاه بوعلی سینا فضایی مربعی شکل را خواهید دید که بر دیوارهای آن یکی از معروف ترین اشعار شیخ الرئیس قصیده عینیه نوشته شده است. این قصیده 20 بیتی در مورد سیر روح انسانی و ارتباط با عالم جهانی سروده شده است. این اثر زیبا در 21 اردیبهشت سال 1376 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و به عنوان یکی از جاذبه های دیدنی استان همدان مشهور گردید.
بخش های دیگر آرامگاه بوعلی سینا
بخش های دیگر آرامگاه بوعلی سینا که معماری و ساخت در خور این دانشمند را دارا می باشد در ابتدا می توان محوطه پیرامونی آرامگاه را اشاره کرد که بوستانی نیم دایره ای با تندیس بوعلی سینا با کتابی که در دست دارد اشاره کرد. این تندیس با ارتفاع بیش از 3 متر از سنگ یکپارچه مرمر سفید می باشد که توسط هنرمند معاصر ابوالحسن صدیقی به اجرا درامده است. مقبره ها و موزه و کتابخانه بوعلی سینا از دیگر بخش های این میدان زیبا می باشند که هر کدام تکه ای از تاریخ این کشور می باشند. استان همدان شهری با فرهنگ و قدمت کهن می باشد که زادگاه و محل زندگی چنین بزرگ مردانی در طول تاریخ بوده است. آرامگاه بوعلی سینا تنها یکی از جاذبه ها و دیدنی های همدان می باشد. از دیگر جاذبه های توریستی و تفریحی این شهر می توان مجموعه گنجنامه همدان، آرامگاه باباطاهر عریان، غار علیصدر، گنبد علویان، میدان شیرسنگی همدان، تپه هگمتانه و بازار همدان را اشاره کرد که در مقالات پیشین به هرکدام سری زده و با هم مورد بررسی قرار داده ایم تا بتوانیم در کنار هم به این شهر زیبا با قدمتی به اندازه تاریخ ایران سفر داشته باشیم.
برچسب ها: جاذبه های گردشگری, استان همدان, جاهای دیدنی همدان, مقبره ابوعلی سینا