در ساخت قنات قصبه یا کاریز کیخسرو داستان و قصه بسیار وجود دارد و اینها نشات گرفته از بزرگی و عظمت این سازه آبی در آن دوره از تاریخ ایران می باشد و ساخت آن را به زمان کیخسرو و دوران هخامنشیان نسبت داده اند. از جمله تدابیر به کار رفته در این قنات حفر تعداد 470 حلقه چاه می باشد که این تعداد برای جلوگیری از کور شدن چاه ها در زمان حمله دشمن به شهر و همچنین کاهش وزن طناب هنگام حفر و تخلیه چاه ها بوده است. این قنات از دو رشته اصلی به نام های قصبه و دولاب و شش شاخه فرعی تشکیل شده است. ایرانیان از دیرباز نبوغ ویژه‌ای در زمینه بهره‌ برداری و استخراج آب از سفره‌های زیرزمینی داشتند و قنات قصبه موید همین موضوع می باشد که آب را از کیلومتر ها دورتر به سطح زمین هدایت کرده اند. نکته دیگری که این قنات را از دیگر قنات ها متمایز کرده است عمق 300 متری مادر چاه در این قنات می باشد که باعث شگفتی هر بیننده ای می شود. در اجلاس استانبول ترکیه در سال 1395 قنات ایرانی در فهرست آثار ثبت شده در یونسکو قرار گرفت و این قنات نیز از جمله قنات های ثبت شده بود.

قدمت قنات قصبه گناباد

قدمت قنات قصبه گناباد به 2500 سال پیش و به دوران هخامنشیان می رسد. قنات های موجود در شهر گناباد را می توان به دو دسته کوهستانی و دشت تقسیم کرد. قنات های کوهستانی گناباد در میان دره هایی شیب دار حفر شده اند و منبع تغذیه آن ها آب باران و برف می باشد و میزان طول کمتری نسبت به قنات های دشت دارند که بین 50 تا 500 متر می باشد. اما در حفر قنات های دشت مسیر بسیار طولانی تری حفاری باید شود تا به منبع سفره های آب زیرزمینی برسند و بتوانند آن را به سطح زمین هدایت کنند. این مسیر ها به قدری طولانی و عمق چاه های آنها به میزانی بزرگ است که گویی اجرای آن از توانایی بشر خارج است. در کاوش های انجام شده و از روی قطعه سفال هایی که پیدا شده قدمت قنات قصبه به زمان هخامنشیان بر میگردد. به دلیل ریزش های پی در پی قنات را در به دو شاخه تقسیم کرده اند که در صورت ریزش شاخه اول آب بتواند از شاخه دوم خارج شود و در آن انباشته نشود که این خود نبوغ و علم ایرانیان آن دوره را می رساند. قدمت و بزرگی این سازه اعجاز انگیز به قدری زیاد است و چون نام این منطقه در گذشته جن آباد بود و بعد به جناباد و گناباد تغییر پیدا کرد ساخت آن را به دیوها هم نسبت داده اند. بی دلیل نیست پس قنات قصبه را یکی از رمزآلود ترین سازه های دست بشر را نام برد.

دیدنی های شهر گناباد

دیدنی های شهر گناباد تنها به قنات قصبه محدود نمی شود. گناباد شهری کهن با میراثی جهانی است. اگر تا بحال شاهنامه را خوانده باشید نام گناباد را هم در آن دیده اید. یکی از قهرمانان شاهنامه به نام پیران ویسه کسی است که بعد از افراسیاب بزرگترین شخصیت توران به شمار می رود در روستای درصوفه گناباد دفن شده است. از دیگر جاذبه های گناباد، آتشکده ای متعلق به دوران هخامنشیان است که در کنار آن قلعه های باستانی شورآباد و پشن قرار دارد. همچنین منطقه بکر و حفاظت شده ی هنگام که محل زیست حیواناتی همچون قوچ و میش، کل و بز، گرگ، کفتار، کبک، روباه و آهو می باشد هم بسیار دیدنی است. موزه ای دیدنی به نام موزه آب که متعلق به دوران قاجار می باشد نیز مکانی بسیار دیدنی در خیابان سعدی گناباد قرار دارد که داخل یه آب انبار طراحی شده است. از بناهای ارزشمند دوره خوارزمشاهیان در خراسان مسجد جامع گناباد است. این مسجد جامع با نقشه ‌ای دو ایوانی شامل سردر تزئینی، ایوانی شمالی و جنوبی، صحن یا میانسرا، رواق و سه شبستان ستون‌دار است. اگر بخواهیم دیدنی های شهر گناباد را برشمریم بالغ بر 200 مورد را می توان نام برد که ما تعدادی را به شما معرفی میکنیم. موزه مردم شناسی گناباد، مزار سلطانی بیدخت، آبشار کاخک، یخدان کوثر، موزه حیات وحش و منطقه تفریحی کلات و ... از دیگر مکان های دیدنی می باشد.